Tegen de vanzelfsprekendheid van patriarchale broederschappen helpt alleen het maken van feministiese zusterschappen; samenwerkingsverbanden tussen vrouwen om de mannelijke dominantie en privileges te ondermijnen en doorbreken. Op den duur zou zo een brusterlijke samenleving kunnen ontstaan, waarin mannelijkheids- en vrouwelijkheidswaan tot het verleden horen en het werk en de opbrengsten ervan eerlijk verdeeld worden. Dat is, sterk vereenvoudigd, de boodschap van het radikaal-feminisme. Daar hoorde in de jaren zeventig en tachtig ook een internationale beweging bij. Van de Nederlandse variant daarvan was de feministiese uitgeverij en actiegroep De Bonte Was de motor. De belangrijkste teoretica en schrijfster en de onvermoeibaarste inspirator van het radikaal-feminisme was Anneke van Baalen. Van 1969 tot haar dood, op 1 december 1997, wijdde ze zich met al haar kennis, geestkracht, vindingrijkheid, vrolijkheid, humor en vastberadenheid aan de feministiese zaak.

[Vergroting]

Anneke van Baalen, BRUSTERSCHAP
Memoires, Artikelen 1971-1997, De Bonte Was
[in en ter herinnering aan Anneke samengesteld en bezorgd door Marijke Ekelschot]

Ze begon in ManVrouwMaatschappij, maar toen berichten uit de VS lieten horen dat het wel wat radikaler en revolutionairer kon, wierp ze zich in 1971 in het niemandsland dat de autonome vrouwenbeweging zou worden. De collectieve Bonte-Wasboeken die vanaf 1974 verschenen, bleken precies te zijn waar talloze vrouwen op zaten te wachten: huwelijk, moederschap, seksualiteit, werk en hulpverlening werden van hun heilige en romantiese waas ontdaan door vrouwen die hun eigen werkelijkheid en ervaringen beschreven. Zij leverden zo de bevrijdende woorden en inzichten waarmee andere vrouwen hun onbehagen te lijf konden gaan. Wie bij de totstandkoming van die boeken betrokken was, weet dat het gemeenschappelijke producten waren, die dankzij de inspanning van veel vrouwen tot stand kwamen. Maar zij weet ook dat die boeken zonder Anneke anders, minder doordacht, samenhangend, vanzelfsprekend en opstandig geweest waren. Net zoals iedereen weet dat de verdere geschiedenis van De Bonte Was, met al haar boeken, acties en coalities, onlosmakelijk verbonden was aan wie Anneke was en wat zij deed. ''Brusterschap'' bevat Anneke haar (onvoltooide) memoires, een chronologies ''wapenfeiten''overzicht, een ruime selectie uit haar artikelen en een bibliografie.

• Mirjam Schöttelndreier: Het wankele kaartenhuis dat gezin heet. Werkende vrouwen en thuisblijfmoeders (De Volkskrant, 30 mei 2003). Bespreking van: Anneke van Baalen - Brusterschap (De Bonte Was) en Brenda Scholten - Tijd voor de kinderen. Eigentijdse verhalen over de keuze tussen werk en zorg (Unieboek).